ทำความเข้าใจกับโรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD)

ทุกคนต่างมีความกังวลหรือความคิดที่ไม่พึงประสงค์ได้ แต่สำหรับบางคน สิ่งเหล่านี้อาจกลายเป็นปัญหาสุขภาพจิตที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ นี่คือสิ่งที่เรียกว่า โรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive-Compulsive Disorder - OCD) ซึ่งเป็นภาวะที่ซับซ้อนกว่าแค่การมีนิสัยรักความสะอาดหรือการจัดระเบียบที่ผิดปกติ

โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) คืออะไร?

OCD คือภาวะสุขภาพจิตที่มีลักษณะเป็นวงจรของ อาการย้ำคิด (Obsessions) และ อาการย้ำทำ (Compulsions)

• อาการย้ำคิด (Obsessions) คือความคิด, ภาพ หรือแรงกระตุ้นที่ไม่พึงประสงค์และไม่สามารถควบคุมได้ที่เข้ามารบกวนจิตใจอย่างต่อเนื่องและทำให้เกิดความวิตกกังวลอย่างรุนแรง

• อาการย้ำทำ (Compulsions) คือพฤติกรรมซ้ำๆ หรือการกระทำทางจิตใจที่ทำเพื่อลดความวิตกกังวลที่เกิดจากความคิดย้ำคิดนั้นๆ

อาการและสัญญาณ

อาการของ OCD อาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล แต่โดยทั่วไปแล้วจะมีลักษณะดังนี้:

อาการย้ำคิด (Obsessions)

• ความกลัวการปนเปื้อนหรือเชื้อโรค: กลัวสิ่งสกปรก, เชื้อโรค หรือการติดเชื้ออย่างมาก

• ความต้องการความสมมาตรและความเป็นระเบียบ: ต้องจัดเรียงสิ่งของให้เป็นระเบียบหรือสมมาตรตามรูปแบบที่กำหนดไว้

• ความคิดรบกวนที่ก้าวร้าวหรือรุนแรง: มีความคิดที่ไม่พึงประสงค์เกี่ยวกับการทำร้ายตนเองหรือผู้อื่น

• ความสงสัยที่ไม่สิ้นสุด: สงสัยซ้ำๆ ว่าได้ล็อคประตูหรือปิดเตาแก๊สแล้วหรือไม่

อาการย้ำทำ (Compulsions)

• การทำความสะอาดหรือล้างมือมากเกินไป: ล้างมือบ่อยครั้งจนผิวหนังแห้งหรือแตก, ทำความสะอาดบ้านอย่างไม่หยุดหย่อน

• การตรวจสอบซ้ำๆ: ตรวจสอบประตู, หน้าต่าง, ไฟ, หรือเครื่องใช้ต่างๆ ซ้ำแล้วซ้ำอีกหลายครั้ง

• การนับหรือทำซ้ำๆ: นับตัวเลขในใจ, พูดคำซ้ำๆ, หรือทำพฤติกรรมบางอย่างตามจำนวนที่กำหนด

• การจัดเรียงสิ่งของ: จัดสิ่งของให้เป็นระเบียบอย่างเคร่งครัดและใช้เวลานาน

• การขอความมั่นใจจากผู้อื่น: สอบถามผู้อื่นซ้ำๆ เพื่อให้แน่ใจว่าการกระทำของตนนั้นถูกต้อง

จะรับมือกับ OCD ได้อย่างไร?

OCD เป็นภาวะที่ต้องได้รับการรักษาอย่างเป็นระบบจึงจะสามารถควบคุมอาการได้

• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: พบจิตแพทย์หรือนักบำบัดโรคทางจิตวิทยา พวกเขาจะประเมินอาการและแนะนำแนวทางการรักษาที่เหมาะสม

• เข้ารับการบำบัด: การบำบัดด้วยวิธี Exposure and Response Prevention (ERP) เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดวิธีหนึ่งสำหรับ OCD ซึ่งเป็นการเผชิญหน้ากับสิ่งที่กลัวอย่างค่อยเป็นค่อยไปโดยไม่ทำพฤติกรรมย้ำทำ

• การใช้ยา: นอกเหนือจากการบำบัด จิตแพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาเพื่อช่วยควบคุมความวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้าที่อาจเกิดขึ้นร่วมด้วย

• การดูแลตนเอง: การพักผ่อนให้เพียงพอ, รับประทานอาหารที่มีประโยชน์, และออกกำลังกายสามารถช่วยลดความเครียดและอาการได้

ควรทำอย่างไร?

หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการของ OCD อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญโดยเร็วที่สุด โรคนี้สามารถรักษาได้ และด้วยความช่วยเหลือที่ถูกต้อง คุณจะสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและควบคุมอาการได้

References
World Health Organization (WHO).
American Psychiatric Association (APA).
National Institute of Mental Health (NIMH).